GAIXOTASUNAK

Oraingo honetan sexu transmisio bidezko gaixotasunen gainean mintzatuko dugu...

KLAMIDIA

1.Zer da? Chlamidia trachomatis bakteriak sortutako sexu transmisio bidezko gaixotasun komuna; emakumeei umetokiaren lepoa zein eztarria eta gizonei uretra edo eztarria infektatu.

2.Nola kutsatu? Sexu orala, baginala edo uzki bidezkoa; haurdun dagoen emakumeak, erditzerakoan bere umeari pasa diezaioke.

3.Zein arriskuan? Pertsona gazteak, bereziki, emakumeak.

4.Sintomak: Orokorrean sintomarik ez; baina salbuespen batzuk daude eta harreman sexualak eduki ondoren, asteetan, sintomak agertzen dira. Emakumeen kasuan, ez ohiko fluxu baginala eta usai handia; pixa egiterakoan galda sentsazioa; sexu harremanetan mina. Gizonezkotan berriz, zakilaren sekrezioa; pixa egitean galda; zakilaren zuloan galda edo hazkura.

5.Nola antzeman?  Laborategiko frogen bidez diagnostikatu.

6.Tratamendua: Antibiotikoarekin sendatu, dosi bakarrekoa edo zazpi egunetarako. Dosi bakarrekoa hartzean, zazpi egun harreman sexualik gabe; zazpi egunekoan, tratamendu amaitu artea harreman sexualik ez.

*OHARRA: Tratamendua bukatu eta hiru hilabete geroago, froga egin, gaixotasun hau berriro izatea oso komuna baita.

HERPES BAGINALA

1.Zer da? Herpes sinpleak eragindako sexu-transmisiozko gaixotasuna; honek, area genitalean zein ondestekoan,ipurmasailetan eta izterretan zauriak sortu

2.Nola kutsatu? Gaixotasuna duen norbaitekin, sexu-harreman baginalak, uzkizkoak eta ahozkoak izatez

3.Zein arriskuan? Sistema immunitario ahula dutenak

4.Sintomak? Zauriak agertu, birusa gorputzean sartu den zonaldean; zauriak mingarriak eta odol jarioa eragin

*OHARRA: Birusa gorputzen betirako. 1.urtean, zaurien kimuak denbora gutxiro agertu; denborarekin, sintomak arinagoak

5.Nola antzeman?  Gaixotasuna diagnostikatzek azterketa medikuak

6.Tratamendua? Sendaketarik ez; baina, medikamentuak edota higiene pertsonal egokiak sintomak aritzen zein kutsatzeko arriskua murriztu

*OHARRA: Latexko kondoien erabilera egokiak, arriskuak murriztu!

GONORREA

1.Zer da? Jende helduaren artean ohikoa den sexu transmisio bidezko gaixotasuna da

2.Nola kutsatu? Penetrazio bidez ez ezik, ahotik eta uzkitik infektatzeko arriskua dago

3.Zein arriskuan? Aipatutako hiru atal hauek dute gaitzen bat edukitzeko aukera

4.Sintomak: Gizonen kasuan, nahigabeko jariaketan eta pixa egiteko eta isurtzeko zailtasunean nabaritzen da. Emakumeen kasuan, aldiz, hemorragiak menstruazioan, pixa egitean mina eta jariaketa zurizka edukitzea

5.Nola antzeman? Laborategiko proben bidez antzeman daiteke

6.Tratamendua? Sendatzeko metodo gisa antibiotikoak erabiltzen dira

GIB/HIES

1.Zer da? Giza Immunoeskasiaren Birusak, sistema immunitarioa kaltetzen du, infekzioak borrokatzen dituzten globulu zuriak suntsituaz, eta infekzio larriak hartzeko arriskuen utziaz. HIESa GIBaren infekzioaren azken fasea da, baina hau ez dute pertsona guztiek garatzen.

2.Nola kutsatu? Odolaren, semenaren, jariaketa baginalen eta infektatutako amaren esnearen bidez kutsatzen da.

3.Zein arriskuan? Edozein pertsonak har dezake GIBa, halere droga injektagarrien erabiltzaileak eta alkohol edo drogen eraginpean daudenak arrisku gehiago dute-

4.Sintomak? Hasieran ez da inongo sintomarik sumatzen, birusa lo antzean baitago. Infektatu eta denbora batera, defentsa sistema makaltzearekin sukarra, beherakoa, pisu galtzea… bezalako sintomak azal daitezke; hauek halere ez dira HIESaren espezifikoak, beste arrazoi askorengatik azal daitezke.

5.Nola Antzeman? Odolaren azterketa espezifikoetan datza, eta froga edo test ezberdinak daude, halere emaitzak fidagarriak izateko, infekzioa hartu ostean 3 hilabete itxarotea komeni da frogak egiteko.

6.Tratamendua? Ez du sendabiderik, baino badaude GIB infekzioa borrokatu eta era berean beste pertsona batzuk kutsatzeko arriskua murrizten duten medikamentuak.


SIFILISA

1.Zer da? Bakteria batek eragindako sexu-transmisiozko gaixotasuna; inguru genitala,uzkia, ahoa eta ezpainak infektatu

2.Nola kutsatu? Gaixotasuna duen norbaitekin sexu-harremanak izanez; haurdunaldian, amak, haurra kutsatzeko arriskua

3.Zein arriskuan? Sistema immunitario ahula dutenak

4.Sintomak? 1.etapan, zauri bakarra, txikia eta mina ematen ez duena. “Birusa lokartua” egon daiteke: sintomak agertu eta desagertu

*OHARRA: Erlazio sexualetan, Sifilisak eragindako zauriak, IESaren agerpena sorrarazi dezakete

5.Nola antzeman? Froga medikuak

6.Tratamendua? Denborarekin antzematen bada, antibiotikoekin sendatu

*OHARRA: Latexko kondoien erabilera egokiak, arriskuak murriztu!

GPH (Giza papilomaren birusak)

1.Zer da? Birusek eragiten dituzten garatxoak dira, 100 mota ezberdin eta 30 minbiziarekin lotuak daude, genitalei eragiten diete. Birus hauek, goi arrisku mailako edo behe arrisku mailakoak izan daitezke.

2.Nola kutsatu? Birusa duen pertsona batekin, kontaktu sexual edo genital intimoaren bidez.

3.Zein arriskuan? Gazte taldeak, zehazki 17-29 urte bitarteko emakumeak.

4.Sintomak: Orokorrean, ez dira sintomak agertzen; baina pertsona batzuei, garatxo genitalak ateratzen zaizkie. Emakumeen kasuan, baginaren barruan zein kanpoan, uteroaren lepoan edo ipurtzuloaren inguruan. Gizonezkoen artean, ez da oso ohikoa, baina zakilaren puntan, eskrotoaren oinarrian edo ipurtzuloaren inguruan. Ahozko sexua, garatxoak aho zein eztarrian agertzera eragin dezake.

5.Nola antzeman? Froga medikurik ez. Hala ere, kasu batzuetan, garatxo genitalak agertu

6.Tratamendua? Sintomak arintzeko tratamenduak

TRIKOMONIASISA

1.Zer da? Parasito batek eragiten duen sexu transmisio bidezko gaixotasuna da

2.Nola kutsatu? Sexu harremanen bidez pasatzen da

3.Zein arriskuan? Emakumeek baginitis edukitzeko arrisku larria dute ez bada garaiz antzematen

4.Sintomak? Aldez aurretik aipatu behar da ez direla beti ematen. Gizonen kasuan, nahigabeko jariaketan eta pixa egiteko eta isurtzeko zailtasunean nabaritzen da. Emakumeengan, bestetik, nahigabeko jariaketan eta aluan usain txarra, mina, molestia edota azkuran identifikatzen dira

5.Nola antzeman?  Laborategiko probak egin behar dira

6.Tratamendua? Sendatzeko antibiotikoak erabiltzen dira